De zoektocht naar unieke foto's in een tijd van overvloed
Daar stond ik dan: kijkend naar de surrealistische en prachtige ijsbergen die aanspoelden op het zwarte zandstrand naast het gletsjermeer Jökulsárlón in IJsland. Een geweldige en zeer indrukwekkende plek. Ook een zeer bekende en gemakkelijk toegankelijke plek. Overdag erg druk met evenveel toeristen en selfiesticks, die allemaal wanhopig proberen elkaar niet de ogen uit te steken. Rustiger tijdens zonsopgang en zonsondergang, hoewel alleen al deze zonsondergang er meer dan 20 landschapsfotografen waren die hun ding aan het doen waren, terwijl er twee drones luidruchtig boven onze hoofd zoemden. Wat me een idee gaf: er is waarschijnlijk een opkomende markt voor elektromagnetische pulsapparaten.
Klinkt het bovenstaande cynisch? Je hebt gelijk, dat doet het, en ik mag echt niet klagen, want – word wakker, je was in IJSLAND! En hey, ik vond het geweldig. Maar deze situatie zette me ook aan het denken. Waarom zou ik zelfs proberen hier foto’s te maken, op een plek die al talloze keren eerder is gefotografeerd? Begrijp me niet verkeerd, ik vond het heerlijk om deze plek met mijn familie te bezoeken en ik was blij dat ik dat gedaan heb. Maar qua fotografie vond ik het op dat moment behoorlijk onbevredigend. Sterker nog, na een paar foto’s liep ik weg. Dus hier is het verhaal van hoe enkele ups en downs op deze locatie me mijn motieven voor fotografie hebben doen herontdekken.
We leven in een tijdperk waarin fotografen zelf een grotere markt zijn geworden dan de foto stock industrie. Om een paar getallen te geven om mijn punt te illustreren: het aantal buitenlandse toeristen in Ijsland is sinds 2000 meer dan verdrievoudigd met 998.600 toeristen die in 2014 op bezoek waren, 214% meer dan de lokale bevolking. En hoewel de cameramarkt als geheel lijkt te krimpen – door de opkomst van smartphones, denk ik – verkocht Nikon alleen al in 2015 wereldwijd 4,61 miljoen camerasystemen. Dit betekent dat bekende en relatief toegankelijke bestemmingen zowel veel amateur- als professionele fotografen aantrekken. Dat is geweldig, want het leven is kort en iedereen zou van de aarde moeten genieten zolang ze kunnen. Maar het laat ook een van de grootste dilemma’s van de fotograaf zien: de zoektocht naar een unieke foto die opvalt tussen de massa.
Ik verliet het zwarte zandstrand en de ijsbergen en begon naar het zuidwesten te wandelen tussen de zand- en grindduinen. Een aantrekkelijk maar desolaat landschap. Alleen op het eerste gezicht, want tussen de duinen begonnen de eerste grote jagers (Stercorarius skua) te paren (terwijl ze me gelukkig nog steeds een veilige doorgang gaven), begonnen arctische planten te bloeien en rook ik geurmarkeringen van een poolvos (Vulpes lagopus) . Ik begon te experimenteren met het overweldigende landschap om me heen. Ik nam een paar foto’s van een aangespoelde boei en speelde toen met het combineren van de eletroische hoogspanningslijnen met de indrukwekkende bergen en gletsjers op de achtergrond. Allemaal heel leuk, maar konden die foto’s niet overal in IJsland worden genomen?
En toen … maakten de wolken plaats voor een prachtig gouden licht die het landschap in gloed zetten. Twijfel rees opnieuw: had ik de juiste keuze gemaakt en had ik vrijwillig een potentieel geweldige locatie opgegeven? Dus besloot ik om naar het gletsjermeer zelf te wandelen om iets van deze locatie en dit moment te redden. Een paar kilometer verderop, net toen ik de laatste heuvel opliep, zag ik opeens een mannelijke rots-ptarmigan (Lagopus muta), die net zo verrast leek als ik! Ik probeerde met mijn camera scherp te stellen, maar in de schemering een witte vogel op witachtige rotsen tegen een witte achtergrond fotografen… mijn lens begon te jagen. NEE! Ik schakelde snel over op handmatige modus en slaagde erin om er wat foto’s uit te persen, voordat het dier wegvloog.
Wauw, wat een ervaring! Dit is eigenlijk een van mijn favoriete foto’s van de hele reis. Misschien geen top foto met moeilijk licht… maar de combinatie van landschap, de ontmoeting, de wandeling, de twijfel. Omdat ik me op dat moment twee dingen realiseerde: voor mij gaat natuurfotografie over de eenzaamheid opzoeken, maar het gaat ook over een zoektocht naar unieke foto’s. En hoewel mijn gok zijn vruchten had afgeworpen, realiseerde ik me dat het de zoektocht was die voor mij belangrijker was dan het eindresultaat. Het deed me herontdekken waarom ik van fotografie houd, hoewel bijna alles al is gefotografeerd. Het is wat ik graag doe, punt. Neem IJsland: ja, er zijn meer toeristen dan de lokale bevolking. Ja, het kan druk zijn op bekende toeristische plekken. Maar als ‘s werelds 18e grootste eiland heeft het genoeg ruimte om rond te dwalen. Sterker nog, daar was ik slechts 3 km verwijderd van de ‘menigte’, maar nog geen ziel in zicht – en eindeloze fotomomenten als je de moeite neemt om te zoeken.
