Mijn zoektocht naar de Ethiopische wolf
Vorig jaar reisde ik naar het Bale Mountains National Park in Ethiopië om te proberen de zeldzaamste hondachtige ter wereld en de meest bedreigde carnivoor Afrika te fotograferen: de Ethiopische wolf (Canis simensis). Hoewel dit Nationaal Park de helft van de populatie herbergt, zijn dat nog steeds slechts ongeveer 250 dieren op een oppervlakte van 2150 vierkante kilometer. Om het nog leuker te maken, komt dit zeer gespecialiseerde roofdier alleen voor op een hoogte tussen 3.000 en 4.100 meter. Dat is pas wat ik een echt avontuur noem!
Met zijn felrode vacht, lange benen, borstelige staart, puntige oren en lange snuit lijkt het een beetje een mix tussen een wolf en een vos. Het is endemisch voor Ethiopië (wat betekent dat het nergens anders voorkomt) en met een gefragmenteerde totale populatie van ongeveer 500 dieren wordt het geclassificeerd als een bedreigde soort. Daarom waren mijn kansen om ze te zien vrij klein. Maar – zoals je waarschijnlijk al geraden hebt op de omslagfoto – heb ik verschillende van deze prachtige dieren kunnen fotograferen.
Bale Mountains National Park
Bale Mountains National Park is een absoluut juweeltje. Dit park lijkt minder goed bezocht dan het Simien Mountains National Park, en dan alleen onderweg naar de Omo-vallei met zijn vele etnische groepen. En hoewel het de Gelada-baviaan (Theropithecus gelada) mist, is dit nationale park op zichzelf al een bezoek waard. Het heeft het grootste stuk Afro-Alpenhabitat ter wereld met buitenaardse landschappen, veel endemische soorten, de hoogste jaarrond begaanbare weg in Afrika, geweldige trekkingsmogelijkheden, het grootste nevelwoud van Ethiopië en nog veel meer!
Het park heeft verschillende kenmerkende habitats, waaronder het Gaysay-grasland in het noorden, waar je de endemische en bedreigde bergnyala (Tragelaphus buxtoni) kunt zien. Of de Afromontane hooglanden van Web Valley en Sanetti Plateau in het noorden tot het centrale deel van het park, met gigantische lobelia (Lobelia rynchopatelum) die tot zes meter hoog worden. Afro-alpenweiden (ook bekend als hooggelegen planten-zoals-in-de-Alpen-maar-in-Afrika) beginnen op een hoogte van ongeveer 3.000 meter, wat me confronteerde met minder dan perfecte omstandigheden… ik klonk als een oud omaatje die een trap opliep! Mount Tullu Demtu is ook een bezoek waard: de op één na hoogste berg van Ethiopië op 4.377 meter. Je kunt bijna rechtstreeks naar de top rijden op de hoogste jaarronde begaanbare weg in Afrika.
Het Harenna woud was de grootste verrassing van allemaal en mijn persoonlijke favoriet omdat er zo weinig over wordt geschreven. Dit is een echt nevelwoud met verbazingwekkende vegetatie en veel dieren in het wild! Hier kun je de endemische Bale Mountains-vervet (Chlorocebus djamdjamensis) zien, wilde boskoffie proeven en misschien zelfs ongrijpbare leeuwen spotten. Lees ook mijn blogpost over Harenna.
Qua accommodatie zijn er beperkte opties in het park. Vaak kampeerden we op aangewezen camping grounds en kookten we ons eigen eten.
Waar kun je Ethiopische wolven zien?
Ethiopische wolven zijn gespecialiseerd in het jagen op de soms vreemde maar prachtige knaagdieren van de Afroalpineweiden. De knaagdiergemeenschap omvat grasratten (Arvicanthis blicki) en de endemische en bedreigde reuzenmolrat (Tachyoryctes macrocephalus). Ik weet het: de laatste heeft de grappigste naam ooit, maar wacht maar tot je dit wezen ziet! Deze knaagdiersoorten zijn de natuurlijke grazers van dit vegetatietype.
Ethiopische wolven wachten tot één van hun prooien zijn kop uit een hol steekt of naar buiten rent. De wolf springt dan op zijn prooi, net als een rode vos die in de sneeuw jaagt. De lange en smalle snuit van de Ethiopische wolf is hier een handig hulpmiddel. Ethiopische wolven zijn sociale dieren zoals andere hondachtigen: ze leven in roedels van ongeveer zes dieren. Ze jagen echter liever alleen en zijn diurnaal (overdag actief). Ze slapen niet in holen en gebruiken die alleen voor hun pups. Na het ontwaken of voordat ze ‘s nachts slapen, ontmoeten ze elkaar en herbevestigen ze hun verbinding in de groep met dominante en onderdanige vertoningen.
Op basis van deze informatie, zijn de Afroalpineweiden van Bale Mountains National Park de plek om de Ethiopische wolf te zien. Je hebt hier twee goede opties. Of je kunt met een 4×4 / wandelend vanuit het hoofdkantoor van Dinsho Lodge / Park om de Web Valley te bezoeken, of je rijd / wandeld over het Sanetti-plateau vanuit Goba. Ik heb in beide gebieden wolven gezien met in totaal 20 ontmoetingen en beide zijn goede plekken om deze mooie wezens te zien te midden van indrukwekkende landschappen. Je hebt de grootste kans door langzaam heen en weer te rijden op de enige weg van het Sanetti-plateau: zoek naar die rode vlek tussen de rotsblokken wat geen korstmos is. Wolven lijken zich hier met hun eigen zaken bezig te houden en je kunt vrij dichtbij komen terwijl ze natuurlijk gedrag blijven vertonen, zoals jagen. In de Web Valley ontdekte ik dat ontmoetingen vaak van korte duur zijn als ze dichtbij zijn (je verrast elkaar vaak vanwege de aard van het grillige vulkanische landschap), of met waarnemingen verder weg.
Bedreigingen voor de Ethiopische wolf
De Ethiopische wolf is waarschijnlijk altijd zeldzaam geweest vanwege zijn extreme specialisatie en zijn zeer gelokaliseerde voorkomen op sommige randen van het dak van Afrika. De Afroalpineweiden hebben jaarlijkse regenval en goede bodems, wat betekent dat hun leefgebied langzaam wordt aangetast door mensen. De grootste bedreigingen voor het voortbestaan van de Ethiopische wolf in Bale Mountains zijn dan ook verlies van leefgebied en honden. Verlies van leefgebied is te wijten aan oprukkende landbouw en overbegrazing door vee. Nomaden en veehoeders brengen ook honden mee, die verschillende ziekten zoals hondsdolheid en zelfs mogelijke kruising tussen de twee soorten kunnen veroorzaken. Meerdere gedocumenteerde uitbraken van hondsdolheid in het Bale Mountains National Park hebben een ernstige impact gehad op de lokale Ethiopische wolvenpopulatie. Daarom zijn de instandhoudingsinspanningen vooral gericht op voorlichting, het monitoring van wolven, bestrijding van hondsdolheid bij honden en vaccinatie van Ethiopische wolven.
